Cá hóa long, theo truyền thuyết là lý ngư, hay cá gáy, cá chip. Cá ước mơ hóa rồng, cũng như con người cũng có những ước mơ trở thành những con người tốt đẹp, có cuộc sống đầy đủ, ấm no, hạnh phúc, có công danh, sự nghiệp, cũng như xã hội có ước mơ phát triển về các mặt. Nhưng cá muốn hóa rồng phải là con cá tài ba, vượt được nhiều thử thách mới đến được Vũ môn, rồi còn phải qua giai đoạn khó khăn nhất là phải vượt qua được Vũ môn thì mới hóa rồng được. Người đời thường lấy hình ảnh cá vượt Vũ môn hóa rồng để khuyên trẻ lập chí:
Cá kia có chí hóa rồng
Con người có chí mới không hỏng tài.
Hóa rồng, đó là ước mơ của bao người muốn đền ơn đấng sinh thành :
Biết răng chừ cá gáy hóa rồng
Đền ơn thầy mẹ ẵm bồng ngày xưa.
Đó cũng là điều mong muốn của mọi người :
Một ngày ở với người khôn
Cũng như con cá vượt vũ môn hóa rồng.
Trong hôn nhân, có những ước ao phận gái lấy được chồng khôn / Xem bằng cá vượt Vũ môn hóa rồng. Trước những ước muốn như thế, chàng trai phải biện bạch: Bậu chê anh quân tử lỡ thì / Anh tỷ như con cá ở cạn chờ khi hóa rồng. Nhưng cá vượt Vũ môn không phải dễ :
Chép lớn còn muốn lên rồng
Nhảy lên chẳng được hóa long, bể đầu.
