GIẤY BẠC GIAI ĐOẠN I (TỪ 1875 ĐẾN 1923)
GIAI ĐOẠN I – KỲ I (PHÁT HÀNH NĂM 1876 – 1892)
Sau khi chiếm được Lục tỉnh Nam kỳ, Quốc hội Pháp ban hành đạo luật ngày 24.6.1874 quy định sự phát triển các ngân hàng thuộc địa; và đến ngày 21.1.1875 thì có sắc lệnh thành lập Banque de l’ Indochine (Ngân hàng Đông Dương – NHĐD – chữ Hán đọc là Đông Dương Hối lý Ngân hàng) rồi dần đúc đồng tiền Piastre de Commerce (PDC) theo hệ thống ngân bản vị với các đồng bạc lẻ 10 cent, 20 cent, 50 cent cùng các loại xu bằng đồng… Vào những năm 1880, các nước Âu – Mỹ ào đến giao lưu thương mãi ở vùng Đông Á, mang theo những đồng bạc có giá trị quốc tế như đồng Mexicana, Trade Dollar Mỹ, đồng Dollar Anh, đồng Yen và Trade Dollar của Nhật, các đồng 5
franc của các nước châu Âu… nhưng không được người Việt tín dụng. Do vậy, năm 1883, Bác sĩ Harmand – được chính phủ Pháp cử làm Tổng ủy viên ký hòa ước Quý Mùi – đã cưỡng bức triều đình Huế phải cho các đồng tiền Mexicana và tiền của NHĐD được lưu hành song song với tiền Việt trên toàn cõi Việt Nam. Luồn theo đó, các đồng tiền ngoại nhập cũng mặc sức tung hoành trên thị trường
Đông Dương. Vì thế, NHĐD đã phát hành tiền giấy lần đầu bằng 3 thứ tiếng: mặt trước ghi”Banque de l’Indo – Chine” (chú ý chữ Indo – Chine viết rời) cùng hai cột song song chữ Anh và chữ Pháp:
* One dollar – Une piastre (mặt sau ghi chữ Hán: Nhất nguyên: tức 1 đồng bạc).
* Five dollars – Cinq piastres (Ngũ nguyên, tức 5 đồng bạc)
* Twenty dollars – Vingt piastres (Nhị thập nguyên, tức 20 đồng bạc).
* Hundred dollars – Cent piastres (Nhất bách nguyên, tức 100 đồng bạc).
Bộ bạc giấy này phát hành tại hai chi nhánh: Sài Gòn in màu xanh, Hải Phòng in cùng kiểu nhưng màu đỏ, kèm theo 2 hàng chữ bằng 2 thứ tiếng “To be paid on demand to bearer – Payable en espèces au porteur”, mặt sau cũng có hàng chữ Hán với nội dung tương tự, hàm ý: giấy tiền được thanh toán bằng số đồng tiền. Vì số tiền giấy được trả bằng bạc nên mỗi lần xuất kho một tờ thì đích thân Thủ quỹ Ngân hàng phải ký bằng tay trên tờ giấy bạc! Như vậy số lượng tiền giấy phát hành rất ít ỏi, chủ yếu là sử dụng đồng PDC nặng 27 gram bạc có ghi năm đúc trên đồng tiền.
franc của các nước châu Âu… nhưng không được người Việt tín dụng. Do vậy, năm 1883, Bác sĩ Harmand – được chính phủ Pháp cử làm Tổng ủy viên ký hòa ước Quý Mùi – đã cưỡng bức triều đình Huế phải cho các đồng tiền Mexicana và tiền của NHĐD được lưu hành song song với tiền Việt trên toàn cõi Việt Nam. Luồn theo đó, các đồng tiền ngoại nhập cũng mặc sức tung hoành trên thị trường
Đông Dương. Vì thế, NHĐD đã phát hành tiền giấy lần đầu bằng 3 thứ tiếng: mặt trước ghi”Banque de l’Indo – Chine” (chú ý chữ Indo – Chine viết rời) cùng hai cột song song chữ Anh và chữ Pháp:
* One dollar – Une piastre (mặt sau ghi chữ Hán: Nhất nguyên: tức 1 đồng bạc).
* Five dollars – Cinq piastres (Ngũ nguyên, tức 5 đồng bạc)
* Twenty dollars – Vingt piastres (Nhị thập nguyên, tức 20 đồng bạc).
* Hundred dollars – Cent piastres (Nhất bách nguyên, tức 100 đồng bạc).
Bộ bạc giấy này phát hành tại hai chi nhánh: Sài Gòn in màu xanh, Hải Phòng in cùng kiểu nhưng màu đỏ, kèm theo 2 hàng chữ bằng 2 thứ tiếng “To be paid on demand to bearer – Payable en espèces au porteur”, mặt sau cũng có hàng chữ Hán với nội dung tương tự, hàm ý: giấy tiền được thanh toán bằng số đồng tiền. Vì số tiền giấy được trả bằng bạc nên mỗi lần xuất kho một tờ thì đích thân Thủ quỹ Ngân hàng phải ký bằng tay trên tờ giấy bạc! Như vậy số lượng tiền giấy phát hành rất ít ỏi, chủ yếu là sử dụng đồng PDC nặng 27 gram bạc có ghi năm đúc trên đồng tiền.
